واردات کالا به جمهوری اسلامی ایران

مراحل و قوانین مربوط به واردات کالا به ایران

"بررسی روند واردات کالا به جمهوری اسلامی ایران"

واردات کالا از کشورهای مختلف فعالیت تجاری و اقتصادی مهم کشورها به منظور تامین نیازهای داخلی است. در فضای کنونی اقتصاد بین الملل، این انتظار بی جایی است که یک کشور تولید کننده کلیه کالاها و خدمات مورد نیاز داخلی باشد، به علاوه گاهی اوقات حتی ممکن است علیرغم وجود شرایط تولید یک کالا، تولید آن به صرفه نبوده و دولت تصمیم به واردات کالا بگیرد. لذا با توجه به اهمیت موضوع واردات، سیاست گذاران اقتصادی هر کشوری سعی دارند  با  تدوین قوانین و ایجاد شرایط مناسب برای انجام فرآیند واردات کالا به تجار و بازرگانان در خصوص تسریع فرآیندهای مربوط به واردات کالا کمک نموده تا تمامی مراحل واردات کالا به شکل کاملا اصولی و مطابق با قوانین بین المللی انجام شود.

مقررات واردات کالا به جمهوری اسلامی ایران

اولین قدم یک فعالیت تجاری بین المللی،  شناخت قوانین و مقررات واردات کالا در جمهوری اسلامی ایران است. در ابتدا لازم است به یک سری قوانین اصلی و آیین نامه‌های اجرایی در حوزه صادرات و واردات کالا اشاره کنیم که که هر فعال اقتصادی و تاجری باید به آن آشنایی داشته باشد:

قانون مقررات صادرات و واردات: این قانون از جمله اصلی‌ترین قوانین پایه‌ ای در حوزه‌های مختلف تجارت بوده و در سال 1372 توسط مجلس شورای اسلامی‌به تصویب رسیده است. این قانون در 24 ماده مختلف تدوین شده و به بیان کلیات و خط قرمزهای مربوط به حوزه‌های تجاری می‌پردازد.

آیین‌نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات: این آیین‌نامه در ادامه ی قانون فوق و در سال 1373 توسط هیئت وزیران به تصویب رسید. آیین‌نامه مذکور در 46 ماده تنظیم شده و نکات اجرایی مختلفی را در زمینه واردات کالا بیان می‌کند.

قانون و آیین‌نامه امور گمرکی: این قانون در سال 1390 توسط مجلس شورای اسلامی‌به تصویب رسید و حاوی نکاتی در زمینه ترخیص کالا و فرایندهای گمرکی می‌باشد.

کتاب مقررات صادرات و واردات: این کتاب نکات اجرایی بسیار زیادی را در خصوص واردات کالاهای مختلف و تعرفه ‌های مرتبط با آن‌ها بیان می‌کند و همچنین نکته مهم در خصوص این کتاب این است که که کتاب مذکور هر ساله بروزرسانی شده و توسط سازمان توسعه تجارت منتشر می‌شود.

بخشنامه‌های اجرایی: بخشنامه‌ ها و دستورالعمل‌های اجرایی جزء مهم‌ترین قوانین واردات کالا به شمار می روند و مطالعه ی آن‌ها شما را با جزئی‌ترین و به روزترین مقررات این حوزه آشنا می‌کند. برای اطلاع از این بخشنامه ‌ها لازم است که به طور مرتب و روزانه اخبار و اطلاعات مربوط به تجارت و واردات کالاهای مختلف را بررسی کنید.

آشنایی با مراحل واردات کالا

برای انجام فرآیندهای مربوط به واردات کالا علاوه بر شناخت قوانین و مقررات تدوین شده در این زمینه، واردکننده کالا با مراحل انجام این عملیات و فرآیند اجرایی مربوط به تجارت و بانکداری بین‌الملل، حمل‌ونقل بین‌الملل، ترخیص کالا و امور گمرکی، نحوه تخصیص ارز و ..... آشنایی و تجربه کافی در این زمینه‌ها داشته باشد.

 مراحل گام به گام عملیات واردات کالا بدین شرح می‌باشد:

• دریافت کارت بازرگانی: در این زمینه لازم است که تجار و بازرگانان تازه کار به سازمان‌های مربوطه مراجعه نموده و نسبت به اخذ و دریافت کارت بازرگانی خود اقدام نمایند. این کارت در دو نوع حقیقی و حقوقی تقسیم بندی شده و به لحاظ کاربردی انواع مختلفی دارد.
•  انتخاب حوزه فعالیت: پس از دریافت کارت بازرگانی لازم است که حوزه فعالیتی خود را انتخاب نموده و یک روش ثابت برای تجارت خود در نظر بگیرد.

• انتخاب کشور و کالای وارداتی: در این مرحله، یک فعال اقتصادی باید کشورهای مختلف را بررسی نموده و با مشتریان مختلف در کشورهای گوناگون وارد مذاکره شود. باید توجه داشت که تسلط به زبان کشور مقصد یا حتی الامکان دانستن زبانهای پرکاربردی مثل انگلیسی، عربی و.... ، به علاوه  آشنایی حداقلی با قوانین و مقررات تجاری آن کشور در موفقیت تجار کشورمان موثر خواهد بود.
•  آشنایی با قوانین و مقررات روز: همانطور که قبلا ذکر شد برخی قوانین و بخشنامه‌ها براساس نیاز کشورها مرتبا در حال تغییر می‌باشند و لذا برای پیشبرد یک تجارت اقتصادی لازم است که یک واردکننده به صورت روزانه اخبار و اطلاعات مربوط به حوزه فعالیت خود را مطالعه کرده و اطلاعات خود را در این حوزه به روز رسانی کند. از این مرحله به بعد اقدامات شکلی فرایند واردات کالا به کشور آغاز می‌شود.

• درخواست ارسال پیش‌فاکتور یا پرفرما: پرفرما یا پیش‌فاکتور یکی از فرایندهای مهم مراحل واردات کالا محسوب می‌شود که بعدا از آن جهت ثبت سفارش نیز استفاده می‌شود. در واقع پیش‌فاکتور سندی است که توسط فروشنده برای خریدار ارسال شده و در آن در مورد مشخصات کامل کالا توضیح داده می‌شود.
• ثبت سفارش: ثبت سفارش یکی از مهم‌ترین مراحل واردات کالا محسوب می‌شود و در این مرحله لازم است که واردکننده کالا به سامانه ثبت سفارش وزارت صنعت، معدن و تجارت مراجعه کرده و درخواست خود را جهت واردات کالای مورد نظر ارائه دهد. البته به دلیل اینکه ممکن است برخی کالاها  دارای ممنوعیت وارداتی باشند، لازم است که درخواست واردات کالا توسط کارشناسان وزارت مذکور بررسی شود تا هیچ نوع کالایی خارج از قوانین و مقررات داخلی کشور خریداری نشوند.
• تخصیص ارز و پرداخت بین‌المللی: در این مرحله واردکننده اقدام به تهیه ارز می نماید. تهیه ارز معمولا به چندین طرق مختلف صورت می‌گیرد و عموما دولت به برخی از کالاهای اساسی ارز ترجیحی یا ارز دولتی اختصاص می‌دهد تا بستر مناسبی برای انجام فرآیندهای واردات کالا ایجاد نماید.
• حمل و نقل و بیمه کالا: حمل‌ و نقل کالاها  بسته به مبدا کالا و توافق با فروشنده ریلی، جاده ای، دریایی و یا هوایی انجام می‌شود. فروشنده و خریدار انتخاب روش حمل ‌و نقل کالا را با استفاده از قواعد بین ‌المللی اینکوترمز انجام می‌دهند. اینکو ترمز( International commercial terms) در اصل یک دستورالعمل جهانی است که رابطه بین صادرکننده و وارد کننده را تعریف می‌کند تا هر دو طرف نسبت به حقوق و تعهدات، مسئولیت ها، خطرات، هزینه‌ها، مدیریت حمل و نقل (از مرحله سفارش تا تحویل کالا) آگاه شوند. لذا لازم است که شخص وارد کننده با این قوانین به خوبی آشنا باشد.
•  
• ترخیص کالا از گمرک: پس از انجام مراحل فوق، کالای خریداری شده وارد گمرک می‌شود، اکنون لازم است که شخص با آگاهی از قوانین ترخیص کالا به گمرک مراجعه کرده و با ارائه استناد و مدارک مورد نیاز اقدام به ترخیص کالا از گمرک نماید.

ملاحظه:

• برای انجام هرچه بهتر فرآیندهای مربوط به واردات کالا بهتر آن است که از متخصصین با تجربه این حوزه یعنی کسانی که علاوه بر شناخت قوانین و مراحل انجام واردات کالا با قوانین و مقرراتی بین الملل آشنا بوده و تجربه ی کافی نیز در این زمینه را داشته باشند، کمک گرفته شود.
• علاوه بر تاییدیه استاندارد که برای کل کالاهای وارداتی لازم است، بسته به نوع کالای وارداتی به کشور، مجوزهای مختلفی از ارگانهای کشور باید گرفته شود. به عنوان مثال برای واردات محصولات کشاورزی، مجوز تایید شده قرنطینه گیاهی یا برای واردات تجهیزات پزشکی مجوز صادره از اداره کل تجهیزات پزشکی وزارت بهداشت و... لازم است.
• برای ترخیص کالای وارداتی در گمرک دو سری مدارک مورد نیاز است. در درجه اول مدارک فرد وارد کننده شامل اصل و کپی کارت ملی و تمام صفحات کارت بازرگانی فرد و در مرحله بعد مدارک مربوط به کالا شامل مدارک ترخیص، قبض انبار، بارنامه، پیش فاکتور، فاکتور، فهرست عدل بندی (سیاهه بسته بندی)، سندی که نام کشور توضیحات مربوط به کالا در آن ذکر شده باشد، ثبت سفارش بازرگانی، بیمه نامه، گواهی نامه استاندار، گواهی بازرسی و کلیه مجوزهای قانونی لازم.